روانکاوی

روانکاوی (Psychoanalysis) یک روش درمانی و همچنین یک نظریه روان‌شناسی است که در اوایل قرن بیستم توسط زیگموند فروید، روان‌پزشک اتریشی، توسعه یافت. هدف اصلی روانکاوی، شناخت و بررسی ناهشیار و چگونگی تأثیر آن بر رفتارها و احساسات فرد است. به طور کلی، روانکاوی تلاش می‌کند تا ریشه‌های ناخودآگاه مشکلات روانی را کشف و آن‌ها را از طریق گفت‌وگو و تحلیل‌های عمیق بررسی کند.

در روانکاوی، فرض بر این است که بسیاری از افکار، احساسات و رفتارهای فرد به دلیل کشمکش‌ها و تعارضاتی است که در لایه‌های ناخودآگاه ذهن رخ می‌دهد. به همین دلیل، در این روش درمانی، تحلیل خاطرات کودکی، رؤیاها، لغزش‌های زبانی و تخیلات فرد به منظور دسترسی به ذهن ناخودآگاه اهمیت زیادی دارد.

**اصول و مفاهیم کلیدی روانکاوی**:

1. **ناخودآگاه**: فروید معتقد بود که ذهن انسان شامل بخش‌های هشیار، نیمه‌هشیار و ناخودآگاه است. ناخودآگاه شامل افکار و تمایلاتی است که فرد آگاهانه از آن‌ها آگاه نیست، اما بر رفتار و احساساتش تأثیر می‌گذارد.

2. **ساختار روانی شخصیت**: فروید شخصیت انسان را به سه بخش تقسیم کرد:
– *نهاد (Id)*: منبع غرایز اولیه و نیازهای جسمانی.
– *من (Ego)*: بخش منطقی و واقع‌گرا که سعی دارد بین خواسته‌های نهاد و محدودیت‌های اجتماعی تعادل برقرار کند.
– *فراخود (Superego)*: نماینده ارزش‌ها و اصول اخلاقی فرد که به نوعی نقش وجدان را ایفا می‌کند.

3. **تکانه‌ها و تعارض‌ها**: فروید بر این باور بود که انسان‌ها توسط دو نیروی اصلی هدایت می‌شوند: *لیبیدو* (نیروی زندگی یا تمایل جنسی) و *تاناتوس* (نیروی مرگ یا تمایل به تخریب). تعارض میان این تکانه‌ها و ساختارهای شخصیتی باعث ایجاد مشکلات روانی می‌شود.

4. **تکنیک‌های درمانی**: روانکاوی از تکنیک‌های مختلفی همچون *تداعی آزاد* (بیان افکار بدون محدودیت)، *تفسیر رؤیاها* و *تحلیل انتقال و انتقال متقابل* (بررسی احساسات و رفتارهایی که فرد نسبت به درمانگر نشان می‌دهد) استفاده می‌کند.

**کاربردهای روانکاوی**:
روانکاوی به طور گسترده‌ای در درمان اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلالات شخصیتی و دیگر مشکلات روانی به کار می‌رود. با وجود انتقادات به این روش، روانکاوی همچنان به عنوان یکی از روش‌های تاثیرگذار در روان‌درمانی شناخته می‌شود و همچنین به رشد مکاتب مختلفی در روان‌شناسی، مانند روان‌درمانی پویشی، منجر شده است.